เป็นหนังสือที่เริ่มเขียนจากภาษาละติน แล้วได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ หลังจากที่ผู้เขียนเสียชีวิตไปแล้วหลายปี
ในหนังสือกล่าวถึงเรื่องของสังคมในอุดมคติแห่งหนึ่ง ที่ไม่มีคนใดยิ่งใหญ่กว่าคนอื่น เงินทองไม่ใช่เรื่องสำคัญในการใช้ชีวิต ข้าวปลาอาหารต่างหากที่สำคัญ ทรัพย์สินอื่น ๆ ก็ไม่มีความเป็นของส่วนตัว เป็นแต่ของที่ทุก ๆ คนในสังคม สามารถทำงานเพื่อแลกกับการได้มา ทุกคนสับเปลี่ยนหมุนเวียนกันไปทำงานทุก ๆ อย่าง เพื่อจะได้สามารถทำงานได้รอบด้าน ผู้ปกครองได้รับเลือกจากความดีและประสบการณ์ ทุกคนมีน้ำใจ แบ่งปัน ช่วยเหลือเกื้อกูลกัน นับถือศาสนาใด ๆ ก็ได้ โดยไม่มีการดูถูกกัน
ผมไม่มีความสามารถพอที่จะวิจารณ์หนังสือเล่มใด ๆ ได้ ผมบอกได้แค่ว่าผมชอบหนังสือเล่มนี้ เป็นหนังสือที่ให้ความคิดได้ดีนะ วิธีการเล่าเรื่องก็เขียนซะเกือบแยกเรื่องจริงกับเรื่องแต่งไม่ออก
ใช้ชื่อคนจริง ๆ ที่มีอยู่ในยุคสมัยนั้นเป็นตัวเกริ่นเรื่อง ใช้ชื่อสมมุติให้กับคนที่เล่าเรื่อง ใช้สถานที่จริงเป็นแหล่งอ้างอิง
ยังดีที่ชื่อสถานที่ แม่น้ำ ภูเขา ยังเป็นชื่อที่ให้ความหมายว่าไม่มีอยู่จริง เหมือนชื่อเรื่อง Utopia ที่แปลว่าไม่มีอยู่จริงเลย
เรื่องราวของสังคมยูโธเปีย คล้ายจะเป็นแนวความคิดแบบคอมมิวนิสต์นะ คือให้ผู้คนเป็นใหญ่และทุกสิ่งทุกอย่างต้องแบ่งปันกันอย่างเท่าเทียม และแน่นอนสังคมคอมมิวนิสต์ไม่สามารถดำเนินอยู่ได้และล่มสลายไปเรื่อย ๆ ก็เพราะคนนั่นเอง และก็เป็นสังคมที่มีความเป็นประชาธิปไตย และให้ความอิสระแก่คนในสังคมสูง นับถือศาสนาใดก็ได้ เลือกอาชีพใดก็ได้ เดินทางไปไหนมาไหนก็ได้ เลือกผู้ปกครองกันเอง
อ่านไปคิดไปก็เห็นได้ว่า สังคมจะเป็นแบบนี้ได้ คงต้องลดความเป็นปัจเจกลง ความเห็นแก่ทรัพย์สินส่วนตัว ความเห็นแก่ตัวเห็นแก่ได้
ตราบเท่าที่คนที่มาปกครอง คิดแต่จะเอาประโยชน์เข้าตัว พวกคนใกล้ชิดก็จ้องจะกินส่วนที่เหลือ พวกสนับสนุน ก็คอยแทะเศษซากที่เขาทิ้งไว้ แบ่งฝักแบ่งฝ่าย ไม่มีความคิดที่จะรับฟังคนที่ไม่เห็นด้วยกับตัว แล้วที่สุดหากไม่เห็นด้วย จะต้องเป็นฝ่ายตรงข้ามกับตัวเองเสมอ ยูโธเปียคงไม่มีวันเป็นจริงขึ้นมา
เพราะคนเราเป็นอย่างนี้ เพราะถ่ายทอดกันมาอย่างนี้ สังคมถึงเป็นอย่างนี้
ยูโธเปียไม่มีทางเป็นจริงได้ในโลกเราปัจจุบันนี้ เพราะมีมนุษย์อย่างเรา ๆ นี่แหละที่ทำให้เป็นไปไม่ได้
ให้ความสำคัญกับสิ่งที่ไม่จำเป็นมากเกินไป ครอบครองมากเกินไป เห็นแก่ตัวจะจ้องจะเอาเปรียบคนอื่นเสมอ ๆ รวมไปถึงระบบอุปถัมถ์ที่ปิดกั้นคนดีคนเก่ง ไม่ให้เติบโตขึ้นมาพัฒนาสังคม เมื่อไม่เห็นด้วยกับระบบอุปถัมถ์ก็มักจะโดดเดี่ยว
เซอร์ โทมัส มอร์ ตายไปแล้ว ถูกประหารชีวิต เพราะยืนยันในความเชื่อ ความคิดของตัวเอง
สังคมของเราก็ตายไปแล้ว เพราะมีมนุษย์ที่เป็นมนุษย์อยู่ในสังคมนี่เอง
บทความ
